Het is week van de psychiatrie! Een mooi moment om eens wat vooroordelen over psychiatrie te bespreken met twee ervaringsdeskundige werknemers van De Regenboog Groep: Dini Glas en Elsje van Dijk reageren op vier vooroordelen.
Even voorstellen: Dini heeft jarenlang een depressie gehad. In die periode is ze vaak geconfronteerd met vooroordelen en misverstanden: GGZ-cliënten (mensen met een ‘ingewikkeldheidje', zoals ze het noemt) zouden minder intelligent zijn, onberekenbaar, soms zelfs eng of gevaarlijk. Ze hebben het ook nog eens aan zichzelf te wijten, denken veel mensen: ze doen er immers niets aan!
Ook Elsje van Dijk, onze Coördinator Herstelteam, kent de vooroordelen.
Opvallend: beide dames zijn buitengewoon open over hun eigen GGZ-verleden en gooien de ene na de andere rake oneliner eruit, zoals deze van Elsje: Een mens is meer dan zijn aandoening. Ze ergert zich eraan dat mensen zeggen dat iemand depressief is: “Je bént niet depressief. Je hébt een depressie.” Of deze van Dini: Een psychische aandoening verdient een plek op je CV.
Pardon!?! Lachend: “Niemand zal mijn advies opvolgen, maar ik meen het wel! Ik zou het op je CV zetten dat je een depressie hebt overwonnen. Als je alleen maar geluk hebt gekend in je leven, dan vormt dat je nauwelijks. Een ontwrichtende ervaring, zoals een depressie, verrijkt je leven. Het bewijst dat je heel sterk bent.”
Elsje kan dit beamen: “Ik heb een baan, werk als vrijwilliger, studeer en ben een alleenstaande moeder. Je zou dus kunnen zeggen dat ik best een druk leven heb, maar weet je, toen ik een depressie had, was mijn leven 100 keer zwaarder en vermoeiender. Je bent constant in gevecht met je zelf. Dat sloopt je. En dan heb je ook nog eens te maken met vooroordelen. Waar trouwens niets mee mis is. Vooroordelen hebben een zeker nut. Het houdt het leven overzichtelijk voor mensen, maar verwar vooroordelen niet met de waarheid.”
#1 Mensen met een psychische aandoening zijn eng
Dini: “Ik vind mezelf helemaal niet eng, maar ik kan het me best voorstellen van mensen dat ze zo denken. Want of je nu iemand in het verkeer ziet vloeken of iemand in een lege kamer ziet vloeken tegen een entiteit, die hij wél ziet maar jij niet, dat maakt toch een verschil.
Ik zeg altijd: leer elkaar kennen. Dan ga je misschien zelfs de schoonheid inzien van iemands eigenaardigheden.”
Dat is ook het advies van Elsje: “Praat erover. Spreek je angst uit. Mensen met een psychische aandoening zijn gewoon mensen met wie je kan praten.” Een ander advies van beide dames: laat je oordeel niet leiden door wat je in de krant leest. Dini: “Altijd lees je dat een verward persoon dit of dat gedaan heeft, maar in de praktijk zijn mensen met een psychische aandoening vaker slachtoffer van geweld dan dader.”
#2 Mensen met een psychische aandoening zijn minder intelligent
Dini moet hardop lachen. “1 Miljoen Nederlanders hebben in hun leven te maken gehad met een depressie. Zijn die allemaal dommer dan de rest?” Elsje: “Maar het werkt wel zo. Mensen denken dat je slomer bent, dommer en minder snel van begrip.” Dini knikt instemmend: “Wat je krijgt is dat mensen heel dui-de-lijk tegen je gaan praten.”(Dan met een knipoog): “Hallo lieve mensen, we zijn wel gek, maar niet doof!”
#3 Mensen met een psychische aandoening moeten er gewoon wat aan doen
Elsje, met een diepe zucht: “Hoe vaak ik niet gehoord heb dat ik elke dag moet gaan wandelen. Dat zou namelijk heel goed helpen tegen een depressie.
Of dat mensen tegen me zeiden dat ik moest zorgen voor meer regelmaat in mijn leven. Allemaal goed bedoeld natuurlijk, maar onder die goede bedoelingen schuilt het stigma van het maakbare leven. Het impliceert dat mensen die een depressie hebben, dit aan zichzelf te wijten hebben: Ze doen er niets aan. Ik kan je verzekeren, je hebt het hartstikke druk als je een depressie hebt. Je bent constant bezig om eruit te komen.”
[Elsje van Dijk]
#4 Mensen met een psychische aandoening zitten de hele dag op de bank en zijn maatschappelijk niet van nut
Dini: “Nou, daar herken ik mezelf niet in. Bij SCIP (*) werken allemaal mensen met een ingewikkeldheidje, geschreven met een hoofdletter i. Iedereen functioneert uitstekend. Zelf ben ik sinds kort gepromoveerd tot teamleider. (Weer die heerlijke ironie): “Mensen moeten nu dus ‘baas’ tegen me zeggen. Vroeger bemoeide ik me ook al met alles toen ik nog projectondersteuner was, maar nu heb ik het laatste woord en dat bevalt me uit-ste-kend.”
(*) SCIP maakt sinds 2016 onderdeel uit van De Regenboog Groep. SCIP stimuleert de maatschappelijke participatie van mensen met een GGZ-achtergrond.
Wil je ook helpen? We stellen je graag voor aan een stadsgenoot die zich verloren voelt, bijvoorbeeld door dakloosheid, schulden of psychische problemen. Samen ga je sporten, administratie op orde brengen, een nieuw netwerk opbouwen of wegwijs worden in de stad. Kijk eens hier!
Tekst: Nicolline van der Spek / Fotografie Merlijn Michon